Dlaczego OpenAI nie może uzasadnić swojej wyceny na 500 mld dolarów — i jak Anthropic wygrywa jedyny rynek AI, który się liczy

OpenAI, twórca ChatGPT, jeszcze niedawno był niekwestionowanym liderem i wyceniany jest obecnie na zawrotne 500 miliardów dolarów. Ta ogromna liczba wydaje się jednak coraz mniej pewna, gdy konkurenci tacy jak Anthropic wyprzedzają firmę tam, gdzie ma to największe znaczenie: w zdobywaniu dużych klientów biznesowych. Ponieważ technologia AI coraz łatwiej daje się kopiować, a narzędzia open-source stają się coraz silniejsze, przyszłość OpenAI zależy teraz od zbudowania prawdziwych, trwałych przewag — a Anthropic wydaje się robić to znacznie lepiej, koncentrując się w pierwszej kolejności na obsłudze biznesu.

Co uczyniło gigantów technicznych wielkimi: czym jest przewaga konkurencyjna (moat)

W biznesie „moat” (fosa) to to, co powstrzymuje konkurencję przed odbieraniem udziałów w rynku. To sposób, w jaki firmy się chronią i rosną, nawet gdy inni próbują ich skopiować. W świecie technologii największe sukcesy osiągały firmy, które zbudowały silne fosy:

• Nvidia stworzyła oprogramowanie CUDA, czyniąc swoje rozwiązania niezbędnymi dla każdego, kto rozwija projekty na GPU. Nie chodziło tylko o same chipy, ale o narzędzia, z których wszyscy korzystają.
• Microsoft sprawił, że Windows i Office stały się nieodzowne dla firm. Raz wdrożone, ciężko było z nich zrezygnować, przez co konkurencja nie mogła się przebić.
• Google przejął wyszukiwanie i reklamy w sieci, wykorzystując ogromne ilości danych i tworząc produkty, które stawały się lepsze wraz ze wzrostem liczby użytkowników.

Takie fosy oznaczają wyższe zyski, lojalnych klientów i możliwość pobierania wyższych opłat. Bez prawdziwej fosy nawet najbardziej zaawansowana technologia może zostać zepchnięta na margines, jeśli ktoś zaoferuje ją szybciej, taniej lub za darmo. To właśnie jest obecnie wyzwaniem dla OpenAI: jak zbudować wystarczająco silną fosę, by obronić swój biznes.

Problem OpenAI z przewagą konkurencyjną: komodytyzacja i open-source

Modele AI bardzo szybko stają się czymś, z czego każdy może skorzystać, a nawet zbudować samodzielnie. Metody stojące za dużymi modelami językowymi (LLM) takimi jak GPT-4 od OpenAI są już powszechnie znane z prac naukowych oraz projektów open-source. Dzięki chmurze obliczeniowej łatwiej niż kiedykolwiek jest nowym startupom lub gigantom technologicznym tworzyć podobne narzędzia.

Punktem zwrotnym było udostępnienie przez Meta (właściciela Facebooka) modelu Llama 3 — wysokiej jakości, otwartego modelu AI. Jest darmowy i osiąga niemal takie same wyniki jak flagowe rozwiązania OpenAI. To zmieniło rynek z dnia na dzień.

W efekcie OpenAI nie może już żądać tak wysokich cen za swoje API — narzędzie, które pozwala innym aplikacjom korzystać z ich AI. Inne firmy (albo nawet hobbyści) mogą teraz zaoferować podobne usługi za niewielkie pieniądze lub za darmo. A zmiana dostawcy AI jest niezwykle prosta. W większości przypadków programista może zamienić OpenAI na inny model, zmieniając tylko jedną linię kodu. Nic nie trzyma klientów na stałe.

OpenAI chwali się 700 milionami darmowych użytkowników. Ale w przeciwieństwie do mediów społecznościowych czy pakietów biurowych, nie tworzy to prawdziwej „lepkości”. Nie ma efektu sieciowego, który zatrzymałby użytkowników. Jeśli pojawi się coś lepszego lub tańszego, użytkownicy mogą odejść w kilka sekund. Ostatecznie, tak duża liczba darmowych użytkowników nie daje firmie żadnej ochrony.

Strategia Anthropic: najpierw klienci biznesowi — dlaczego działa

Anthropic postawił na zupełnie inną drogę. Zamiast próbować dotrzeć do wszystkich, skupia się na obsłudze dużych firm — banków, szpitali, instytucji rządowych i innych organizacji, które potrzebują niezawodnej i bezpiecznej AI.

Modele Claude od Anthropic są znane z wiarygodności, bezpieczeństwa i łatwości integracji w środowiskach o wysokich wymaganiach. Przykłady:

• Pfizer wykorzystuje AI Anthropic do wrażliwych zadań związanych ze zdrowiem.
• Amerykański Departament Obrony współpracuje z Anthropic przy kluczowych operacjach.

To nie tylko duże nazwy — to dowód, że Anthropic spełnia najtrudniejsze wymagania świata biznesu.

Z finansowego punktu widzenia ta strategia się opłaca. Przychody Anthropic mają wzrosnąć z 1 do ponad 9 miliardów dolarów w zaledwie rok, a celem jest 26 miliardów do 2026 roku. Wynika to z faktu, że duże firmy podpisują długoterminowe umowy, płacąc wysokie stawki za niezawodność i wsparcie. To oznacza stabilne, powtarzalne przychody i znacznie większą lojalność klientów. Dzięki koncentracji na bezpieczeństwie, przejrzystości i łatwej integracji z systemami biznesowymi Anthropic buduje lojalność w jedynej części rynku AI, która naprawdę się liczy.

Rzeczywistość: żadna firma nie ma prawdziwej „fosy” wokół modeli bazowych AI

Choć firmy chętnie o tym mówią, nikt nie zbudował jeszcze nieprzekraczalnej fosy wokół swoich głównych modeli AI. Projekty open-source rozwijają się bardzo szybko, a nowe wersje pojawiają się cały czas — często dorównując lub przewyższając jakością rozwiązania największych graczy.

Dostawcy chmury — tacy jak Microsoft (partner OpenAI), Amazon (wspierający Anthropic) oraz Google (pracujący nad własnymi i otwartymi modelami AI) — utrzymują ostrą konkurencję. Te partnerstwa pomagają w dystrybucji, ale nie przywiązują klientów na stałe — firmy mogą łatwo zmienić dostawcę, jeśli znajdą lepszą ofertę lub potrzebują innych funkcji.

Z punktu widzenia inwestorów obecność wszędzie nie wystarczy. Najważniejsze jest być tak głęboko wplecionym w codzienne działania firmy, by zmiana dostawcy była bolesna. Wygrywają ci, którzy stają się częścią sposobu działania przedsiębiorstwa.

AI dla firm kontra AI konsumencka — różnice w monetyzacji

AI dla zwykłych konsumentów (np. chatboty czy narzędzia do rozrywki) przyciąga dużo uwagi, ale to trudny biznes. Większość użytkowników nie płaci, a nawet jeśli, to tylko niewielkie kwoty w formie subskrypcji. Ludzie natychmiast przechodzą do darmowej konkurencji, gdy tylko się pojawi. To sprawia, że trudno zbudować trwały, dochodowy biznes.

AI dla firm to zupełnie inna historia. Przedsiębiorstwa podpisują wieloletnie umowy, często płacąc premię za niezawodność, bezpieczeństwo i łatwość integracji. Zmiana dostawcy jest nie tylko kosztowna — może zakłócić pracę, wprowadzić ryzyko, a nawet wymagać przeszkolenia personelu. Microsoft jest tu świetnym przykładem: jego wycena na 3 biliony dolarów opiera się na sprzedaży do firm, nie na wygrywaniu konsumentów.

Anthropic to zrozumiał. Skupiając się na klientach biznesowych, buduje długotrwałe relacje, osiąga wyższe zyski i zapewnia sobie stały przepływ środków. To właśnie na tym rynku pojawi się trwały sukces — i tutaj OpenAI zostaje w tyle.

Kluczowe dane finansowe i trendy rynkowe

OpenAI spodziewa się przychodów rzędu 12 miliardów dolarów, ale nie wiadomo, kiedy (i czy w ogóle) zacznie osiągać realne zyski. Firma wydaje ogromne kwoty na moc obliczeniową i badania, więc nawet szybki wzrost może nie wystarczyć. Wraz ze spadkiem cen i rosnącą konkurencją, zyski OpenAI mogą być jeszcze bardziej pod presją.

Wyniki Anthropic rosną znacznie szybciej — i co ważne, większość pieniędzy pochodzi z dużych kontraktów biznesowych. Skok z 1 do 9 miliardów dolarów w ciągu roku, z celem na 26 miliardów, pokazuje, że Anthropic naprawdę zyskuje przewagę tam, gdzie to się liczy. Inwestorzy to zauważają: wycena Anthropic rośnie wraz z podbojem rynku enterprise, podczas gdy wycena OpenAI poddawana jest coraz większej krytyce.

Jak wygrać na rynku AI: lekcje i prognozy

Najlepszym sposobem na zwycięstwo w AI jest dziś zdobycie klientów biznesowych. Darmowi użytkownicy mogą zniknąć z dnia na dzień, ale gdy firma się zaangażuje, trudno ją stracić. Przyszłość AI należy do tych, którzy zapewnią zaufanie, bezpieczeństwo i zgodność z regulacjami — zwłaszcza dla banków, szpitali i agencji rządowych.

OpenAI musi dokonać wielkiej zmiany, jeśli chce pozostać liderem. To oznacza odejście od pogoni za liczbą użytkowników, a skupienie się na głębokich, niezawodnych relacjach z firmami. Powinna oferować lepszą integrację, jasne gwarancje bezpieczeństwa oraz narzędzia spełniające wszystkie wymogi stawiane przez przedsiębiorstwa. Skupienie Anthropic na długoterminowych kontraktach, bezpieczeństwie i byciu zaufanym partnerem to wzór do naśladowania.

Wraz z dojrzewaniem rynku AI najważniejsze będą zaufanie i zgodność z przepisami. Firmy, które zapewnią bezpieczną, niezawodną i legalną AI, zgarną największą część wydatków biznesowych. Kończy się era stawiania na masowy rynek konsumencki — przyszłość należy do tych, którzy podbiją sale zarządów, a nie tylko sklep z aplikacjami.

Podsumowanie

Najważniejsze pytanie w świecie AI brzmi: kto zbuduje prawdziwą przewagę konkurencyjną? Wycena OpenAI na 500 miliardów dolarów jest coraz trudniejsza do obrony, gdy tańsze alternatywy i modele open-source wyrównują szanse. Anthropic, koncentrując się na klientach biznesowych i oferując zaufanie, bezpieczeństwo oraz długoterminowe wsparcie, wyprzedza konkurencję w najważniejszym wyścigu.

Trwały sukces w AI nie przyjdzie dzięki pogoni za milionami darmowych użytkowników czy viralowymi chatbotami. Osiągną go ci, którzy staną się motorem biznesu. Inwestorzy, firmy i deweloperzy powinni zwracać uwagę na tę zmianę — nie tylko na nowe technologie, ale na to, kto buduje najgłębsze, najsilniejsze relacje z wielkimi organizacjami. Kolejny gigant technologiczny nie będzie miał tylko najlepszego AI; będzie miał najsilniejszą fosę tam, gdzie to naprawdę się liczy.